با تبديل کامپيوتر خانگي تان به يک FTP سرور شخصي مي توانيد از هر جايي بر روي آن فايل آپلود و دانلود نمائيد. در چنين شرايطي فرقي ندارد در خانه ي دوست تان باشيد، در دفتر کارتان يا با لپتاپ تان در حال حرکت به سمت جايي خاص فقط کافي است به اينترنت دسترسي داشته باشيد تا بتوانيد به راحتي فايلهاي مورد نظرتان را از روي هارد درايو کامپيوتر خانگي تان که تبديل به يک FTP سرور کرده ايد دانلود نمائيد يا فايلهايي که قصد ذخيره کردنشان را داريد را با استفاده از يک کلاينت FTP بر روي آن آپلود نمائيد. راه اندازي يک FTP سرور خانگي در نگاه اول شايد پيچيده و دور از ذهن باشد و به نظر برسد چنين کاري براي کاربران خانگي چندان امکان پذير نيست، اما بايد خدمتتان عرض نمايم انجام اينکار با استفاده از نرم افزار اپن سورس و رايگان FileZila بسيار ساده است. (^_^) به احتمال زياد بسياري از کساني که دائما در حال FTP کردن فايلهايشان هستند بايستي کلاينت FTP موسوم به FileZila را بشناسند، اما پروژه ي FileZilla علاوه بر اين کلاينت معروف يک ابزار رايگان و تحت ويندوز براي راه اندازي FTP سرور نيز ارائه کرده است که بسيار مناسب و کار آمد مي باشد.
نصب FTP سرور FileZila
نصب FTP سرور FileZila مانند نصب ساير ابزارها در ويندوز چندان پيچدگي خاصي ندارد و بسياري از کاربران تنها با زدن کليد Next به صورت مداوم عمليات نصبش را به پايان مي رسانند و براي بسياري از کاربران تنظيمات پيش فرض نرم افزار کافي است. با اين حال بد نيست با هم نگاهي به تنظيمات اوليه و ابتدايي اين نرم افزار بياندازيم که مي توانند بر نحوه ي عملکرد و سرويس دهي FTP سرور شما تاثير گذار باشند.
» در اولين گام اپليکيشن سرور FileZila را دانلود نمائيد. اپليکيشن مذکور با نسخه هاي مختلفي از ويندوز من جمله ويندوز 2000، XP و ويستا سازگار است. پس از اينکه دانلود تمام شد شروع به نصب نمائيد و به مرحله ي بعدي اين راهنما برويد، ضمنا در زماني که من در حال نگارش اين پست براي آپديت بلاگ هستم آخرين نسخه ي اين ابزار 0.9.25 است.
» سرور را به عنوان يکي از سرويسهاي ويندوز اجرا نمائيد. در اولين مراحل نصب FileZila از شما مي پرسد که در کجا بايستي شروع به کار نمايد؟ در اصل بايستي فعاليتش را تحت عنوان يکي از سرويس هاي ويندوز آغاز نمايد يا خير. سرويس هاي ويندوز پروسس هايي هستند که شما مي توانيد آنها را در بخش Services management ويندوز مديريت نمائيد. اينکه چگونه از اين بخش مي توان پروسس FileZilla را مديريت کرد را بعدا مورد بررسي قرار ميدهيم ولي اگر مي خواهيد همراه با شروع به کار ويندوز اين ابزار خود به خود به عنوان يکي از سرويس هاي ويندوز فعال شود گزينه ي پيش فرض اين بخش يعني Start as service, started automatically را انتخاب و در غير اينصورت گزينه ي ديگر يعني Start as service, started manually را بر گزينيد. (تصوير زير، ضمن اينکه پيشنهاد مي شود همان گزينه ي پيش فرض را انتخاب نمائيد)
در همين بخش در عين حال مي توانيد پورت ويژه ي رابط کاريري ادمين يا همان admin interface را نيز معين نمايد. به صورت پيش فرض پورت انتخابي براي اين بخش 14147 است که توصيه مي شود آن را تغيير ندهيد و در صورت تغييرش شماره ي پورت ديگري که انتخاب کرده ايد را به خاطر داشته باشيد چون بعدا براي اتصال به سرور به آن نياز پيدا خواهيد کرد.
» در آخرين ديالوگ از مراحل نصب FileZila از شما پرسيده مي شود که مي خواهيد پنجره ي رابط کاربري admin سرور همراه با ورود کاربران فعلي که روي ويندوز کامپيوتر سرور تعريف شده اند به روي آنها گشوده شود يا اينکه اين پنجره بايستي به صورت دستي و غير اتوماتيک فعال شود، گزينه يي ما بين اين دو نيز هست که شما مي توانيد اجراي اتوماتيک آن را محدود به نام کاربري خود نمائيد.
» اجرا و اتصال به سرور با استفاده از رابط کاربري admin يا اصطلاحا admin interface. با به پايان رسيدن مراحل نصب مي بايستي به سراغ پنجره رابط کاربري ادمين برويم، اين پنجره محلي است که شما تنظيمات لازم بر روي سرور تان را از طريق آن انجام مي دهيد و همينطور فعاليتها و وضعيت سرورتان را مانيتور نمائيد. بار اولي که شما رابط کاربري ادمين را اجرا نمائيد، از شما آدرس سرور و همينطور پورتي که با آن اختصاص داده شده است را خواهد پرسيد. تا مادامي که سرور روي کامپيوتري که پشت آن قرار داريد اجرا شده باشد کافي است در قسمت Server Address شماره هاي 127.0.0.1 را وارد نمائيد و در قسمت پورت نيز شماره پورت پيش فرض يعني 14147 وارد شود. (تصوير زير).
اگر اين تنها FTP سروري است که شما آن را روي کامپيوترتان راه اندازي کرده و مديريت مي نمائيد گزينه ي Always connect to this server را تيک بزنيد تا دفعات بعدي که قصد دسترسي به ادمين اينترفيس را داريد مجبور به طي کردن اين مرحله نباشيد.
تعريف کاربران بر روي سرور
اگر هر آنچه تا به حال در بالا گفتيم درست انجام شده باشد الان بايستي سرور شما فعال و در حال اجرا باشد، اما هنوز هيچکس نمي تواند از آن استفاده کند و تا مادامي که شما سطح دسترسي و اجازه ي دسترسي براي کاربران سرور را تعريف نکنيد اين وضع ادامه خواهد داشت. براي تعريف يک کاربر ويژه ي سرورتان از منوي Edit گزينه ي Users را انتخاب نمائيد. با انتخاب اين گزينه در سمت راست پنجره اي که باز مي شود روي کليد add کليک کنيد و يک کاربر را تعريف نمائيد و سپس يک شماره ي رمز نيز به آن اختصاص دهيد. بعد در سمت چپ گزينه ي Shared Folders را انتخاب نمائيد و با استفاده از کليد add فولدرهايي از هارد را که کاربر مجاز است تا به آنها دسترسي داشته باشد را معين نمائيد، براي مثال در تصوير زير من يک نام کاربري با عنوان reza تعريف نموده ام و دسترسي اش به داريو D از هارد ديسکم را مجاز تلقي کرده ام.
ضمنا در همين بخش مي توانيد سطح و ميزان اجازه ي دسترسي کاربران به فايل ها را نيز معين نمائيد، مثلا اگر مي خواهيد کاربري فقط قادر به دانلود کردن باشد کافي است از بين گزينه هاي موجود فقط گزينه ي Read را تيک بزنيد يا اگر مي خواهيد کاربر فقط مجاز به آپلود باشد تنها گزينه ي Write را تيک بزنيد و همينطور مي توانيد کاربران را مجاز يا غير مجاز به ساخت دايرکتوري جديد و همينطور حذف فايل ها نمائيد.
اگر هم قصد داريد براي تعدادي از کاربران تنظيمات يکساني را اعمال کنيد کافي است يک گروه کاربري يا اصطلاحا يک User Group تعريف نمائيد و کاربران مورد نظرتان را به آن وارد نمائيد.
به سرور خود لاگين نمائيد:
حالا که سرور شما فعال يا در اصطلاح معمول آپ مي باشد و کاربران نيز بر روي آن تعريف شده اند، زمانش رسيده است که به آن لاگين نمائيد و امکان آپلود و دانلود از آن را تست کنيد. براي اينکار مي توانيد از هر کلاينت FTP استفاده کنيد (مثل FileZilla يا اکستنشن FireFTP براي مروگر فايرفاکس) فقط کافي است آدرس سرور نام کاربري و پسورد خود را به کلاينتتان بدهيد.
» آدرس سرور: اگر شما از سرور FTP خود در شبکه ي خانگي تان استفاده مي کنيد، آدرس سرور شما همان شماره IP اش بر روي شبکه ي خانگي تان است و براي به دست آوردنش کافي است در خط دستور يا همان cmd از دستور ipconfig براي به دست آوردن شماره IP اش استفاده نمائيد. اگر هم قصد استفاده از FTP سرور خود از طريق اينترنت را داريد شرايط چندان فرقي نمي کند و فقط کافي است شماره IP آن بر روي اينترنت را جاي آدرس به کلاينت FTP خود بدهيد. کساني که به خاطر سپردن شماره IP برايشان سخت است و يا IP شان متغير مي باشد مي توانند از اين مقاله ي آپديت بلاگ که نحوه ي اختصاص دادن يک نام دامنه به صورت رايگان به يک سرور در آن آموزش داده شده است استفاده کنند.
ضمنا فراموش نکنيد که اگر فايروالي بر روي سرور خود داريد تنظيمات لازم را بر روي آن را انجام دهيد تا اختلالي در عملکرد سرور شما ايجاد نکند همينطور سرويس اينترنتي که براي راه اندازي FTP سرور از آن استفاده کرده ايد نبايستي براي شما از اين لحاظ محدوديتي ايجاد کند.
» نام کاربري و پسورد: اين را هم قبلا در بخش رابط کاربري ادمين يا ادمين اينترفيس تعريف کرده ايد و البته به هر يک از دوستان، آشنايان يا کارمندانتان که قصد اتصال به سرور را دارند مي توانيد يک نام کاربري معين با سطح دسترسي تعريف شده اختصاص دهيد.
کمي درباره امنيت FTP سرور ها: پروتکل FTP يک پروتکل صد در صد ايمن نيست و از طرفي FileZilla قادر نيست اطلاعاتي که تبادل مي کند را رمز نگاري يا Encrypt نمايد اگر قصد داريد با FTP سرور خود اطلاعات مهمي را تبادل کنيد و نگران به خطر افتادن آنها هستيد چند راه حل داريد مثلا از يک *** کانکشن encrypt شده استفاده کنيد و يا فايلها را قبل از ارسال به سرور encrypt نمائيد، ضمنا تنظيمات SSL خود FileZilla نيز مي تواند تا حدودي محيط امن تري براي شما و سرور تان فراهم آورد براي انجام اين تظيمات کافي است در ادمين اينترفيس ابزار مذکور از منوي edit گزينه ي setting را انتخاب نمائيد و تنظيمات را به شکل مورد نظرتان اعمال کنيد.
راه اندازي و متوقف کردن سرورتان از طريق Windows Services:
نهايتا شما مي توانيد سرور FileZilla ي خود را که به عنوان يکي از سرويسهاي ويندوز در حال فعاليت است را از طريق رفتن به کنترل پنل بخش Administrative Tools و اجراي Services ري استارت يا shut down نمائيد. زماني که وارد بخش Services در Administrative Tools شديد براي انجام کارهايي که گفته شد کافي است بر روي آيتم FileZilla FTP Server در بخش مذکور کليک راست کنيد. (تصوير زير)
نظرات شما عزیزان: